Otoimmün ensefalit, merkezi sinir sisteminin antikor aracılı hastalıklarının yeni bir kategorisidir. Hipokampal nöronlar bu antikorları keşfetmek ve karakterize etmek için kullanılabilir. Bu makalede, hastaların serum ve beyin omurilik sıvısındaki otoantikorları belirlemek için primer hücre kültürü ve immün boyama için bir protokol sunulmaktadır.
Son 15 yılda, merkezi sinir sisteminin (CNS) antikor aracılı hastalıklarının yeni bir kategorisi karakterize edilmiştir ve şimdi “otoimmün ensefalit” (AE) olarak tanımlanmaktadır. Şu anda bilinen 17 AE sendromu vardır ve hepsi nöronal hücre yüzeyine veya sinaptik proteinlere karşı antikorlarla ilişkilidir. Klinik sendromlar karmaşıktır ve ilişkili antikorun tipine göre değişir. Bu hastalıkların en bilinenleri, ciddi hafıza ve davranış bozuklukları ile ilişkili belirgin bir nöropsikiyatrik bozukluk olan anti-N-metil D-aspartat reseptörü (NMDAR) ensefalitidir. İlişkili antikorlar, N-terminal alanındaki NMDAR’ın GluN1 alt birimi ile reaksiyona girer. AE antikorlarının keşfi ve karakterizasyonu için en sık kullanılan yaklaşım, ayrışmış, fetal, kemirgen hipokampal nöronların kültürünü içerir. Antikor karakterizasyonu sürecinde, kültürdeki canlı nöronlar hastanın serum veya BOS’una maruz kalır ve reaktivitenin tespiti, hastanın serum veya BOS örneklerinin nöronal yüzey antijenlerine karşı antikorlar içerdiğini gösterir. Hipokampal kültürler, nöronların yapısal veya fonksiyonel değişikliklerine neden olup olmadıklarını inceleyerek hastalardaki antikorların potansiyel olarak patojenik olup olmadığını belirlemek için de kullanılabilir. Bu çalışmaların başarı düzeyi, kültürlerin kalitesine ve hasta örneklerinin reaktivitesini elde etmek ve tespit etmek için kullanılan protokollere bağlıdır. Bu makalede, hastaların serumunda veya BOS’unda antikorların varlığını belirlemek için fetal sıçan hipokampal nöronlarının primer hücre kültürü için immün boyama ile birlikte optimize edilmiş bir protokol sunulmaktadır. Kültürlü nöronlar ve kalsiyum görüntüleme kullanılarak NMDAR antikorlarının potansiyel patojenik etkilerinin nasıl inceleneceğine dair bir örnek de sunulmaktadır.
Otoimmün ensefalit (AE), nöronal yüzeyi veya sinaptik proteinleri hedef alan antikorların aracılık ettiği merkezi sinir sistemi (CNS) hastalıklarının yakın zamanda keşfedilen bir kategorisidir 1,2. Klinik özellikler antikora göre değişmekle birlikte genellikle bozulmuş hafıza ve biliş, davranış değişikliği ve psikiyatrik semptomlar, anormal hareketler, uyku disfonksiyonu, bilinç düzeyinde azalma ve nöbetleri içerir. Bu bozukluklar her yaştan bireyi etkileyebilir, bazı AE türleri ağırlıklı olarak çocukları ve genç yetişkinleri etkiler2.
Son 15 yılda, spesifik nöronal yüzey/sinaptik proteinlere karşı antikorları olan 17 AE sendromu tanımlanmıştır (Tablo 1). Nöronal hedeflerin birkaç örneği arasında sinaptik uyarıcı reseptörler NMDAR3,4 ve AMPAR5, sinaptik inhibitör reseptör GABAbR6, nöronal salgılanan protein LGI17 ve hücre adezyon molekülü IgLON58 bulunmaktadır. Bu AE’lerin çoğu için, çalışmalar antikorların hedef antijenlerinin yapısını veya işlevini bozduğunu ve patojenik bir rolü güçlü bir şekilde desteklediğini göstermiştir. Örneğin, anti-NMDAR ensefalitinde, antikorlar NMDAR’ın GluN1 alt biriminin N-terminal alanı ile reaksiyona girer ve bu reseptörlerin seçici ve geri dönüşümlü bir içselleştirilmesini üreterek belirgin nöropsikiyatrik değişikliklerle sonuçlanır 4,9,10,11. Bu nedenle, bir hastanın serumunda veya BOS’unda bilinen 17 antikordan herhangi birinin tanımlanması, belirli bir AE’nin tanısını belirleyen bir tanı testi olarak da kullanılabilir.
Bu antikorların tanımlanması ve karakterizasyonu için daha sık kullanılan tekniklerden biri, ayrışmış, fetal, kemirgen hipokampal nöronların kültürlerinin kullanımını içerir. Bu kültürler çeşitli nedenlerden dolayı yararlıdır: embriyonik beynin ayrışması kolaydır ve nöronal kültürlerde kontaminasyonun ana kaynağı olan düşük düzeyde glial hücreler içerir12; hipokampusun hücre popülasyonu, CNS’nin diğer bölgelerinin çoğuna kıyasla nispeten homojendir ve piramidal hücreler büyük çoğunluğu temsil eder13,14; kültürler, piramidal nöronların üretimi tamamlandığında geç evre embriyolardan hazırlanır, ancak granül hücreler henüz gelişmemiştir, bu da kültürün homojenliğine daha da katkıda bulunur; kültürlendiğinde, piramidal nöronlar ana fenotipik özelliklerinin çoğunu ifade eder, iyi gelişmiş dendritler oluşturabilir ve yapısal ve elektrofizyolojik araştırmalar için kullanılabilecek sinaptik olarak bağlı ağlar kurabilir12,13; antikorlar canlı nöronlara nüfuz edemediğinden, canlı kültürlerin kullanımı hücre yüzeyinde bulunan antijenik hedeflerin tanımlanmasına izin verir; ve nöronal kültürlerden antikor-antijen kompleksinin immünopresipitasyonu, hedef antijenintanımlanmasına izin verir 5.
Nöronal kültürleri kullanan çalışmaların başarısı, kültürlerin kalitesine ve hastanın serum veya beyin omurilik sıvısının (BOS) immünoreaktivitesini değerlendirmek için kullanılan protokollere büyük ölçüde bağlıdır. Kültürleri etkileyebilecek değişkenler arasında, kültür gelişiminden önce hipokampüsün izolasyonu, dokunun ayrışması, kaplama yoğunluğu, kullanılan büyüme yüzeyi ve ortamın bileşimi13,15,16 yer almaktadır. Bu makalede, fetal sıçan hipokampal nöronlarının primer hücre kültürü için, bilinen AE antijenlerine ve potansiyel olarak yeni yüzey hedeflerine karşı antikorların varlığını belirlemek için kullanılabilecek floresan immünoboyama ile birlikte optimize edilmiş bir protokol sunulmaktadır. Ayrıca, GCaMP ailesinden, GCaMP5G’den genetik olarak kodlanmış bir kalsiyum göstergesini (GECI) ifade eden kültürlü hipokampal nöronları kullanarak NMDAR antikorlarının patojenik etkilerinin canlı hücre görüntüleme teknikleriyle nasıl inceleneceğine dair bir örnek sunmaktadır.
Hedef protein | Protein fonksiyonu | Hücre bölmesi | Ana sendrom |
NMDAR | İyon Chanel · | Sinaptik protein | Anti-NMDAR ensefaliti |
AMPAR | İyon Chanel · | Sinaptik protein | Limbik ensefalit |
GluK2 | İyon Chanel · | Sinaptik protein | Ensefalit |
GABAaR | İyon Chanel · | Sinaptik protein | Ensefalit |
GABAbR | Metabotropik reseptör | Sinaptik protein | Limbik ensefalit |
mGluR1 | Metabotropik reseptör | Sinaptik protein | Ensefalit |
mGluR2 | Metabotropik reseptör | Sinaptik protein | Ensefalit |
mGluR5 | Metabotropik reseptör | Sinaptik protein | Ensefalit |
D2R Serisi | Metabotropik reseptör | Sinaptik protein | Bazal gangliyon ensefaliti |
LGI1 | Adezyon molekülü | Hücre yüzey proteini | Limbik ensefalit |
CASPR2 | Adezyon molekülü | Hücre yüzey proteini | Limbik ensefalit |
IgLON5 Serisi | Adezyon molekülü | Hücre yüzey proteini | Anti-IgLON5 hastalığı |
Nöreksin-3α | Adezyon molekülü | Hücre yüzey proteini | Ensefalit |
DNER (Tr) | Transmembran proteini | Hücre yüzey proteini | Ensefalit |
SEZ6L | Transmembran proteini | Hücre yüzey proteini | Ensefalit |
Amfifizin | Yapısal molekül | Hücre yüzey proteini | Limbik ensefalit |
cesaret | Peptitaz | Hücre yüzey proteini | Ensefalit |
Tablo 1: Nöronal hücre yüzeyine ve sinaptik proteinlere karşı antikorlar.
Antikor aracılı otoimmünitenin büyüyen alanı, hastaların tanı ve tedavisini iyileştirmek için kullanılabilecek nöronal otoantikorların tanımlanması için bir fırsat penceresi açmıştır. Hipokampal nöronların kültürleri, antikor tanımlaması için gerekli bir araçtır; bu nedenle, güvenilir ve tekrarlanabilir sonuçlar elde etmek için standartlaştırılmış bir protokol gerçekleştirmek önemlidir. Dikkate alınması gereken en önemli adımlar, sınırlamalar ve sorun giderme burada tartışılmaktadır.
Bu protokolün kritik adımları, hipokampal nöronların saflığını, homojenliğini veya yaşayabilirliğini etkileyip etkilemediklerine bağlı olarak üç kategoriye ayrılabilir.
Saflık – Optimal birincil hücre kültürlerini elde etmek için, araştırmacı kendinden emin, eğitimli olmalı ve özellikle diseksiyon süresini en aza indirmek için hızlı bir şekilde çalışabilmelidir. Piramidal nöronlar ana hücre tipi olsa bile, hipokampus çeşitli internöronlar içerir14. Minimal glial hücreli kültürler üretmek için, hipokampus minimum çevre doku ile ekstrakte edilmelidir. Diseksiyon sırasında siyah bir arka planın kullanılması, stereomikroskop altında hipokampüsün sınırlarını belirlemeye yardımcı olur. Ek olarak, düşük hücre yoğunluklarının daha az parakrin desteği ile sonuçlandığı ve kültürün korunmasını zorlaştırdığı dikkate alınmalıdır13. Bu nedenle, bu dengeyi akılda tutmak önemlidir. Bu, düşük sayıda hücre (3.5 cm’lik çanak başına 50.000 nöron) kullanan görüntüleme çalışmalarında önemlidir. Hipokampal ekstraksiyon için ek süreye sahip olabilmek için, dokuyu koruyan Hibernate media kullanılmalıdır17. Yeterli cerrahi aletlerle çalışmak da esastır. Yüksek hassasiyetli aletler hassastır, bu nedenle tekniğin tekrarlanabilirliği dikkatlice korunarak sağlanmalıdır.
Homojenlik – Hücre agregaları olmayan bir kültür geliştirmek için, mekanik hücre ayrışması, önceden çekilmiş cam pipetlerin kullanımı standart 1.000 μL pipetle birleştirilerek yükseltilmiştir.
Canlılık – Bu protokolde, nöronal uyarılabilirliği etkiledikleri ve kültürlenmiş nöronların elektrofizyolojik özelliklerini değiştirdikleri için antibiyotik eklenmemiştir18. Bu nedenle, en yüksek sterilite standartları korunmazsa kontaminasyon olasılığı çok yüksektir. Sıcaklık da önemli bir faktördür. Hipokampal izolasyon sırasında dokuyu soğuk tutmak metabolizmayı yavaşlatır ve hücre bozulmasını azaltır. Bu nedenle doku, hücre ayrışma sürecine kadar buz üzerinde tutuldu. Ayrıca, hücreleri belirgin hücre lizisi olmadan ayrıştıran enzimatik hücre ayrışması sırasında doğru dengeyi bulmak çok önemlidir. Bu protokolde, tripsin ile inkübasyon zamanlamaları ve sonraki yıkama adımları, uygun bir nöronal ağın oluşturulmasına izin vermek için yeterli alana sahip bireysel hücreler elde etmek için optimize edilmiştir.
Kritik adımlar, nöronal kültürlerden floresan canlı immün boyama ve kalsiyum aktivitesi kayıtlarında da bulunur. Hasta örneklerinde hücre yüzey proteinlerine karşı antikorların varlığını belirlemek için başarılı bir canlı immün boyama gerçekleştirmek için, antikorların hücre içi proteinlere erişmesine izin verecek hücrelerin geçirgenliğinden kaçınılmalıdır. Ek olarak, antikorların titresine bağlı olarak, inkübasyon süresi ve numune seyreltmesi buna göre ayarlanmalıdır (örneğin, çok yüksek titreli antikorlar, sonuçların yorumlanmasını zorlaştıran arka plan boyaması verebilir). Kalsiyum görüntüleme ile otoantikorların patojenite değerlendirmesi yapılırken, hücresel aktivite ölçümleri için en uygun olan bir ortam kullanılması gerekir (örneğin, kültür ortamında Mg2 + baskılanması iyi performans için önemlidir). Ayrıca, floresan görüntüleme için, spesifik olmayan bir arka plan sinyali verdiği için fenol kırmızısı gibi pH göstergelerine sahip ortamlardan kaçınılmalıdır.
Hipokampal nöronal kültürlerin kullanımının iki ana sınırlaması vardır. İlk olarak, kararlı hücre hatlarıyla karşılaştırıldığında, birincil kültürler sürekli olarak üretilmelidir ve bu, laboratuvar hayvanlarının düzenli olarak kullanılması anlamına gelir. İndüklenmiş pluripotent kök hücre (iPSC) hatları, hayvan modellerini kullanma ihtiyacının yerini alabilir, ancak iPSC için farklılaşma protokolleri hala optimal değildir. İkincisi, iPSC’den türetilen nöronlar, yüzey proteinlerinin tam spektrumunu ifade etmez ve bu nedenle, eğer kullanılırsa, reaktivitenin yokluğu, numune19’un olumsuzluğunu ima etmez.
AE’ye sahip olduğundan şüphelenilen hastaların serumunda veya BOS’unda otoantikorların varlığını taramak için üç yöntem vardır: sıçan beyin dokusunu kullanan doku bazlı tahlil (TBA), nöronal proteinleri eksprese etmek için transfekte edilen HEK hücrelerini kullanan hücre bazlı tahlil (CBA) ve hipokampal nöronların canlı kültürleri kullanılarak burada bildirilen uygulama19. Kültürlü hipokampal nöron yönteminin önemi, TBA ile kolayca ayırt edilemeyen yüzey ve hücre içi antijenlerle reaktiviteyi ayırt etme yeteneğinde yatmaktadır. Ayrıca, birincil nöronal kültürler, HEK transfekte hücrelerindeki CBA’dan farklı olarak, transfekte proteinlerin repertuarı ile sınırlı değildir. Ek olarak, kültürlenmiş hipokampal nöronlar, immünopresipitasyon ve kütle spektrometrisi ile birleştirildiğinde yeni antikorları ve hedef antijenlerini tanımlamak ve bu nedenle tanımlanabilir antikorların spektrumunu genişletmek için kullanılabilir. Son olarak, otoantikorların patojenik etkilerinin, hücresel aktivitedeki değişiklikleri izleyebilen canlı görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilmesine izin verir. Sonuç olarak, yeni otoantikorların tanımlanması sonunda hasta sonuçlarını iyileştirmek için spesifik immünoterapilerin başlatılmasını sağlar.
The authors have nothing to disclose.
Merche Rivas, Maria Marsal, Gustavo Castro, Jordi Cortés, Alina Hirschmann ve Angel Sandoval (ICFO-Institut de Ciències Fotòniques) ve Mercedes Alba, Marija Radosevic, David Soto, Xavier Gasull, Mar Guasp ve Lidia Sabater’e (IDIBAPS, Hospital Clínic, Barselona Üniversitesi) teknik destekleri ve reaktifler sağladıkları için ve Josep Dalmau ve Myrna R. Rosenfeld’e (IDIBAPS, Hospital Clínic, Barselona Üniversitesi) makale ve mentorluk hakkındaki eleştirel incelemeleri için. Bu çalışma Instituto de Salud Carlos III (ISCIII) tarafından finanse edilmiş ve Avrupa Birliği, FIS (PI20/00280, J.P.), Fundació CELLEX (P.L-A.) tarafından ortaklaşa finanse edilmiştir; Ministerio de Economía y Competitividad – Ar-Ge’de Mükemmeliyet Merkezleri için Severo Ochoa programı (CEX2019-000910-S, P.L-A.); CERCA programı ve Laserlab-Europe (871124, P.L-A.); Ministerio de Ciencia e Innovación (MCIN/AEI/ 10.13039/501100011033, P.L-A.); ve Fondo Social Europeo (PRE2020-095721, M.C.).
10 cm Cell culture dish | Nunc | 12-565-020 | |
12 mm round coverslips | Fisher | NC9708845 | |
20x NA 0.75 S Fluor air objective | Nikon | CFI Super Fluor 20X | |
3.5 cm Cell culture dish | Nunc | 12-565-90 | |
6 cm Cell culture dish | Nunc | 12-565-94 | |
B27 supplement | Gibco | 17504-044 | |
Beaker 100 mL | Pirex | – | |
Borax | Sigma-Aldrich | B9876 | |
Boric Acid | Sigma-Aldrich | B0252 | |
CaCl2 | Sigma-Aldrich | C1016 | |
Curved forceps | FST | 11009-13 | |
D-Glucose | Sigma-Aldrich | D9434 | |
DMEM High Glucose (4.5 g/L), without L-Glutamine, without Phenol Red | Capricorn | DMEM-HXRXA | |
Female Wistar rat (18-days pregnant) | Janvier | – | |
Fetal Bovine Serum (FBS) | Biowest | S181B-500 | |
Fine-angled forceps | FST | 11251-35 | |
Fine-curved forceps | FST | 11272-30 | |
Fine-straight forceps | FST | 11251-23 | |
FITC filter cube | Nikon | Standard Series | |
Forceps | FST | 11000-12 | |
Goat anti-Human AF488 | Invitrogen | A11013 | |
HBSS | Capricorn | HBSS-1A | |
HEPES | Sigma-Aldrich | H3375 | |
Hibernate-E medium | Gibco | A12476-01 | |
Horse Serum (HS) | Thermofisher | 26050088 | |
Human anti-NMDAR antibody (CSF) | Patient Sample | – | |
Human anti-NMDAR antibody (Serum) | Patient Sample | – | |
ImageJ/Fiji | NIH | v1.50i | |
Inverted fluorescence microscope | Nikon | Eclipse TE2000-U | |
KCl | Sigma-Aldrich | 44675 | |
L-Glutamine | Biowest | X0550-100 | |
Mercury lamp | Nikon | C-HGFI | |
Microscope cell chamber | Custom-build | – | |
NaCl | Sigma-Aldrich | S9887 | |
NBQX | Tocris | 373 | |
Neurobasal without phenol red | Gibco | 12348-017 | |
NMDA | Sigma-Aldrich | M3262 | |
pAAV2-CAG-GCaMP5G | VectorBiolabs | – | |
Paraformaldehyde 4% | Thermo scientific | J199943-K2 | |
Penicillin-Streptomycin | Biowest | L0022-100 | |
Phosphate-Buffered Saline | Gibco | 10010023 | |
Poly-L-Lysine (PLL) | Peptide international | OKK-35056 | |
Polystyrene ice tray | – | – | re-used cap of a polysterene box |
Precision spring-scissors | FST | 15000-08 | |
ProLong Gold with DAPI (antifading mounting media) | Molecular Probes | P36941 | |
Scissors | FST | 14068-12 | |
Sodium pyruvate | Biowest | L0642-100 | |
Stereo microscope | Zeiss | Stemi 2000 | |
Surgery scissors | FST | 14081-09 | |
Trypsin 2.5% | Gibco | 15090046 | |
Water, sterile endotoxine free | Sigma-Aldrich | W3500 |