Sağlık Bilimleri Öğrencileri için Proje Tabanlı Öğrenme Kılavuzları: Veri Madenciliği ve Nitel Tekniklerle Bir Analiz

Proje tabanlı öğrenme metodolojisinin özellikleri
Günümüzde, çeşitli sektörlerdeki profesyoneller, çevre gibi çeşitli alanlarda küreselleşmeden kaynaklanan çok sayıda (teknik, sosyopolitik ve ekonomik) zorlukla karşı karşıyadır¹. Bu sorunlar hastalıkların küresel yayılımını etkilemekte, dolayısıyla kaynakları azaltmakta, yoksulluğu arttırmakta ve sürdürülebilir toplumlar yaratma sorumluluğunu gerektirmektedir¹. Sağlık uzmanları, insanların yaşam kalitesinin iyileştirilmesine katkıda bulunurken, bakım stratejilerini ve tekniklerini büyük ölçüde geliştirerek toplulukların yaşayabilirliğini sağlama potansiyeline ve becerisine sahiptir². Birleşmiş Milletler, tüm ülkelerin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine (SKH’ler) aktif katılımıyla bu zorlukların ele alınması gerektiğini vurgulamıştır ¹. Sağlık profesyonellerinin faaliyetleri, önerilen hedeflerin çoğuyla bağlantılı olabilir. Bu nedenle, sağlık öğrencilerini eğitenler, öğrencilerin bu yeni zorluklarla yüzleşmelerini sağlayacak yetkinlikleri kazanmalarına yardımcı olacak pedagojik yaklaşımlar edinmelidir ^1,2.

Mevcut çeşitli pedagojik metodolojiler arasında, proje tabanlı öğrenme (PBL)3, öğrencilerin mesleklerinin gelecekteki zorluklarıyla güvenli ve etkili bir şekilde başa çıkmak için ihtiyaç duyacakları yetkinlikleri geliştirmelerine yardımcı olan bir metodoloji olarak öne çıkmaktadır³. PBL, öğrencileri kendi öğrenmelerinin kahramanları haline getirmek için öğretme-öğrenme sürecini dönüştürerek geleneksel metodolojilerin sınırlamalarının üstesinden gelen yenilikçi bir pedagojik yaklaşımdır. Bu değişiklik, öğrencilerin gerçek yaşam bağlamlarında problem çözme becerileri kazanmalarına yardımcı olur⁴. PBL, disiplinle ilgili pratik senaryolara dahil edilen^{araştırma soruları 5} üreten öğretmene dayanmaktadır. Öğrenciler problemleri işbirlikçi gruplarda çözmek zorundadır. Nihai amaç, görev veya problemin çözümünde grup çalışması yoluyla bilginin (kavramsal, prosedürel ve tutumsal) edinilmesidir⁶.

Bu yaklaşım eğitim ve konstrüktivist psikoloji alanlarında ortaya çıkmış ve bu başlangıçlardan itibaren farklı disiplinlere uyarlanmıştır⁶. Bununla birlikte, bu metodolojinin uygulanması, eğitim kaynaklarının ve altyapısının eksikliğinden etkilenebilir ve bu nedenle, bazen geleneksel öğretimi PBL ^7,8 ile birleştiren hibrit bir model kullanılır. Bununla birlikte, bu modeller öğrenme deneyiminde sınırlamalar sergilemiştir¹. Bu nedenle, bu metodolojilerin kullanımını ve yorumlanmasını yönlendiren ve kolaylaştıran pedagojik protokollerin geliştirilmesi önemlidir. Buna ek olarak, son yıllarda, PBL metodolojisi, Çevrimiçi Proje Tabanlı Öğrenme (OPBL)¹⁰ olarak adlandırılan sanal öğrenme platformları – Öğrenme Yönetim Sistemleri (LMS)⁹ – aracılığıyla uygulanmaktadır.

Sağlık bilimleri alanında üniversite öğrencileri için proje tabanlı öğrenme metodolojisi
Protokol, öğretmenlerin bu metodolojileri uygulamalarına ve öğretme ve öğrenme sürecinden kaynaklanan sonuçları yorumlamalarına yardımcı olmak için önemlidir⁹. Protokol, eğitimin başlangıcından yüksek öğrenime kadar kullanılabilir ve farklı zihinsel, fiziksel ve sosyoekonomik koşullara uyarlanabilir¹¹. Sunulan protokol, sağlık bilimlerinde üniversite öğrencileriyle çalışmaya odaklanmaktadır. Öğretim modeli, öğrenmeyi ilk teşvik edici olarak hizmet veren öğretmen tarafından hazırlanan projeler etrafında organize etmeye dayanır ve bu çerçeveden öğrenci kendi öğrenmesinin ana odağı haline gelir¹¹. Yaklaşım, öğrencilerin gelecekteki mesleki uygulamalarıyla yakından ilişkili temel yeterlilikleri (kavramsal, prosedürel ve tutumsal) kazanmaları için aktif, kapsamlı ve yapıcı bir yoldur ^4,12.

Öğrenme yöntemleri, kavramsal ve prosedürel bilgi ile ilgili bilişsel ve üstbilişsel yeterliliklerin kazanılmasını teşvik etmek için birleştirilir 4,13,14^, bunların hepsi öğrencilerin eleştirel düşünme, öğrenmeye yönelik motivasyonun artması ve karar verme ve problem çözmede özerklik geliştirmelerine katkıda ^bulunur13 . Bununla birlikte, bu metodolojinin başarılı bir şekilde uygulanmasının anahtarlarından biri, öğretmenin hazırladığı projelerin doğrudan gerçek uygulama ile ilgili olması ve öğrencilere asgari başlangıç kılavuzlarına dayanarak sorunlara nasıl yaklaştıkları konusunda özerklik verilmesi gerektiğidir ^4,9. Bu, öğretmenlerin öğrencilerin yeterliliklerini değerlendirmek için araçları açıkça tanımlamaları ve PBL’yi şekillendirmek için kullanılacak değerlendirme kriterleri hakkında rehberlik etmeleri ve değerlendirmenin ne kadar iyi yapıldığını değerlendirmeleri gerektiği anlamına gelir^15,16. Ayrıca, öğrenciler tartışma yoluyla tartışmayı ve iddialı olmayı öğrenmek için akranlarıyla işbirliği yapmaktan yararlanırlar, böylece iletişim ve takım çalışması becerilerini geliştirirler ^4,16.

Üniversite öğrencileri için temel amaç, öğretmenin bu yeterliliklerin kazanılmasını kolaylaştırmak için belirlediği zorluklarla başa çıkarak “öğrenmeyi öğrenmek” tir¹⁴ (daha sonra öğrencilerin gelecekteki çalışma yaşamlarında uygulanacaktır). Bu metodolojiyi kullanmanın sonuçları, pratik problemleri öğrenme ve çözmede özerkliği teşvik ettiğini göstermektedir⁴. Bu metodolojinin ek bir avantajı, öğrencilerin özellikle sağlık bilimlerinde, çevrimiçi öğretim ve karma öğrenme (b-Öğrenme) ^17,18,19 konularında yetkinlik kazanmalarına yardımcı olmada çok etkili olmasıdır. Bu, COVID-19 pandemisi nedeniyle özellikle önemli hale gelmiştir^20,21.

PBL’nin ortak unsurları şu şekilde özetlenebilir: (1) öncelikle projeyle ilgili kavramlar öğrencilere anlatılır (çevrimiçi öğretim ortamlarında, ters çevrilmiş öğrenme deneyimleri kullanılabilir); (2) Proje planının tanımlanması ve analiz edilmesi; (3) destekleyici teorinin gözden geçirilmesi gerçekleştirilir ve çalışmanın amacını anlamaya yardımcı olacak bir plan hazırlanır; (4) Sorunun ele alınması için hedefler ve sorular önerilir; (5) olası çözümler formüle edilir ve en uygun seçenekler değerlendirilir; (6) bu çözümler uygulanır; (7) Sonuçların raporlanması; (8) eleştirel yansıma yapılır, geri bildirim sağlanır ve yeni sorular önermek de dahil olmak üzere süreç değerlendirilir; ve (9) ^4,6,13 numaralı eserin sunulmasıyla süreç tamamlanır.

Ayrıca, tüm öğrencilerin bu tür bir metodolojiye aynı şekilde yanıt vermediği de akılda tutulmalıdır. Öğrenmelerine daha aktif olarak katılan öğrenciler, daha eleştirel düşünürler ve daha iyi kişilerarası ilişki becerilerine sahip olanlar daha iyi sonuçlar elde etme eğilimindedir²². Geleneksel öğrenme metodolojilerine alışkın olan öğrencilerin hayal kırıklığına uğramış hissetmeleri de mümkündür. Bu nedenle öğrencilere^{8 başlangıçtan} itibaren proje aşamalarının uygulanması için net çalışma kuralları ve bir zaman çizelgesi verilmelidir. Yukarıda belirtildiği gibi, PBL sağlık bilimleri derecelerinde yaygın olarak kullanılmaktadır ve literatürde ^18,23,24 literatüründe bunu destekleyen kapsamlı kanıtlar vardır. Bununla birlikte, klinik beceri seminerleri ve bilimsel toplulukta deneyimin yayılması ile ilgili olarak geliştirilebilecek bazı yönler tespit edilmiştir^25,26.

Bu metodoloji, daha yüksek oranda staj yapan dereceler için daha iyi sonuçlara sahip gibi görünmektedir (örneğin, hemşireliğe karşı tıp, mesleki terapiye karşı psikoloji veya beslenme)³. Ek olarak, son çalışmalar, gerçek bağlamlarda etkileşim üzerinde çalışmak için farklı dereceler arasında ortak eğitim projeleri yoluyla PBL metodolojisinin uygulanmasını önermiştir. Amaç, multidisipliner ve disiplinlerarası yetkinliklerin kazanılması olacaktır^27,28. Bununla birlikte, bu tür bir metodolojiyi iyi uygulamak için, öğretim kadrosu bunu uygulamak için nitelikli olmalı ve öğrenciler, özellikle sağlık bilimleri 3,15,18,29 söz konusu olduğunda^, klinik uygulama açısından eleştirel ve farklı düşünme geliştirmelidir.

Uygulamanın bir diğer önemli yönü, PBL metodoloji eğitimi ile öğrenci memnuniyetini değerlendirme ve iyileştirme fikirlerini analiz etme ihtiyacıdır 19,30,31. Daha spesifik olarak, mesleki terapi öğrencilerinin bu metodolojiyi, mesleki yaşamlarında karşılaşacaklarına benzer problemleri nasıl çözeceklerini öğrenmelerini sağladığı için öğrenmeleri için gerekli buldukları ve motivasyonlarını artırdığı bildirilmiştir³¹. Benzer şekilde, 1993 yılında başlayan ve ergoterapi öğrencilerinde hibrit bir PBL modelinin değerlendirildiği uzunlamasına bir çalışma, öğrencilerin gelecekteki mesleki uygulamaları için grup öğrenimi hakkında çok olumlu görüşlere sahip olduklarını göstermiştir⁷. Ergoterapi öğrencileri üzerinde yapılan bir başka çalışma, metodolojiden yüksek derecede memnuniyet buldu. Bunun nedeni, öğrencilerin bu öğrenme biçiminin uygulama yoluyla bilgi edinmelerine yardımcı olduğunu ve gelecekteki çalışmalarında uygun şekilde yanıt vermelerini sağladığını düşünmeleridir¹³.

Özetle, sağlık bilimleri derslerinde PBL metodolojisini kullanmak, öğrencilerin mesleki yeterliliklerini kazanmalarının anahtarıdır. Çeşitli çalışmalar, etkili ve tatmin edici bir öğrenme elde etmek için müdahaleleri ve materyallerin tasarımını önceliklendirmek için izlenecek adımları göstermiştir. Bu nedenle, öğrenme ile ilgili erken veya potansiyel sorunları tespit etmek ve bunları ele almak için öğrencilerin öğrenme süreçlerini izlemek çok önemlidir. İzleme için Eğitimsel Veri Madenciliği (EDM) ve karma yöntem analiz teknikleri kullanılmalı ve temel temelleri aşağıda tartışılmalıdır.

Eğitimsel Veri Madenciliği teknikleri
LMS’ler e-Öğrenme veya b-Öğrenme öğretim modellerinde kullanıldığında, öğrenci ve öğretmen etkileşimlerinin her birini yakalayan bir dizi günlük veya günlük dosyası oluşturulur. Bu günlükler öğrenme davranışlarının kanıtıdır ve EDM veya Öğrenme Analitiği (LA)³² teknikleri kullanılarak analiz edilebilir. Bu teknikler, öğretmenin hangi öğrenci etkileşiminin var olduğunu, ne kadar etkileşimin var olduğunu ve etkileşimin kalitesinin ne olduğunu öğrenmesini sağlar³³. Özellikle EDM teknikleri, öğrencilerin öğrenme davranış kalıplarını ve etkileşimlerini keşfetmeyi kolaylaştırır⁴. EDM teknikleri, farklı profilleri incelemek için kullanılabilir^35,36 (öğrencilere yönelik veya eğitimcilere yönelik).

Nihai amaç, öğretim için geri bildirim sağlamak, ders içerik yapısını değerlendirmek, öğrenme süreçlerinde etkili olan unsurları analiz etmek, öğrenci türlerini sınıflandırmak ve öğrenmenin yönlendirilmesi ve izlenmesi için ihtiyaçları belirlemektir. Bu, her öğrencinin en yaygın öğrenme kalıplarını ve hata sıklığını belirlemeye yardımcı olur ve bu da daha sonra en uygun eğitim yanıtlarını uyarlamak için kullanılabilir. EDM tekniklerinin kullanılabileceği şeylerden biri, mentorluk yoluyla uygun yardımı sunmak için öğrencilerin öğrenme süreçlerini izlemektir. EDM teknikleri, denetimli öğrenme tekniklerini (tahmin veya sınıflandırma teknikleri)37 ve denetimsiz öğrenme tekniklerini³⁶ (kümeleme teknikleri) ^38’i içerir. PBL gibi aktif öğretim metodolojilerini içeren öğretim süreçlerinde EDM tekniklerinin kullanılmasının, işbirlikçi gruplarda bireysel öğrenci davranışını ve öğrenci davranışını incelemek için çok etkili olduğu gösterilmiştir¹⁰.

Bilgisayar destekli nitel analiz tekniklerinin uygulanması
Son yirmi yılda, nicel ve nitel teknikler veya ikisinin bir kombinasyonu, karışık yöntemler olarak adlandırılan araştırmalarda uygulanmıştır³⁹. Veri analizi için karışık yöntemlerin kullanılması, öğrencilerin öğrenme davranışlarını izlemek gibi karmaşık analiz problemleriyle uğraşırken özellikle yararlıdır. Bu yöntemlerin kullanılması, bir anketteki açık uçlu sorulardan elde edilen öğrenci geri bildirimleri gibi nitel verilerin nitel verilere dönüştürülmesine ve verilerin farklı veri görselleştirme teknikleriyle analiz edilmesine olanak sağlar⁴⁰. Veri dönüşümünü ve analizini kolaylaştırmak için çeşitli bilgisayar destekli (veya destekli) nitel veri analiz yazılımı (CAQDAS) kullanılabilir⁴¹.

PBL metodolojisi, öğrenme davranışlarının analizi, EDM kullanımı ve bilgisayar tabanlı nitel analiz teknikleri ile öğretim prosedürünün bir özeti Şekil 1’de gösterilmiştir.

Şekil 1: PBL çalışması ve EDM ve bilgisayar tabanlı nitel analiz tekniklerinin kullanımı. EDM ve metin madenciliği tekniklerini e-Öğrenme ve b-Öğrenme öğretim ortamlarında uygulayarak veri toplama ve işleme. Kısaltmalar: PBL = proje tabanlı öğrenme; EDM = Eğitim Veri Madenciliği; DB = veritabanı; e-Öğrenme = çevrimiçi sınıflar; b-Öğrenme = karma sınıflar (çevrimiçi ve fiziksel sınıflar). Bu şeklin daha büyük bir versiyonunu görüntülemek için lütfen buraya tıklayın.

Bu çalışmada üç araştırma sorusu ortaya atılmıştır: RQ1: PBL metodolojisinin e-Öğrenme ve b-Öğrenme yoluyla uygulanıp uygulanmadığına bağlı olarak, öğrencilerin ön bilgilerinin etkileri göz önüne alındığında, mesleki terapi okuyan sağlık bilimleri öğrencilerinin öğrenme çıktıları ve memnuniyetlerinde anlamlı farklılıklar var mıdır? RQ2: Bulunan katılımcı kümeleri, öğrenme çıktıları, öğrenme davranışları ve öğretme yönteminin bir fonksiyonu olarak algılanan memnuniyet ile eşleşiyor mu (e-Öğrenme vs. b-Öğrenme)? RQ3: Öğrencilerin PBL metodolojisinin geliştirilmesine yönelik önerileri, e-Öğrenme ve b-Öğrenme arasındaki öğretim yöntemine bağlı olarak farklı mıdır?

Aşağıdaki protokol sağlık alanındaki öğretmenler tarafından kullanılabilir ve diğer bilgi alanlarındaki öğrencilerle çalışmak üzere de değiştirilebilir.