Back to chapter

10.10:

Regulated Protein Degradation

JoVE Core
Cell Biology
A subscription to JoVE is required to view this content.  Sign in or start your free trial.
JoVE Core Cell Biology
Regulated Protein Degradation

Languages

Share

Hücrelerin durumlarındaki çevresel uyaranlar ve diğer metabolik veya gelişimsel değişiklikler gibi değişikliklere göre, hücre içi protein seviyelerini düzenlemeleri gerekir. Bir hücre içindeki protein konsantrasyonlarının regülasyonu veya kontrolü, sentez hızlarına ve yıkımlarına bağlıdır. Ökaryotlarda hücre içi protein yıkımına çoğunlukla Ubikuitin-Proteazom Sistemi aracılık eder.Bu sistem hücrelerin içinde iki primer işlevde görev alır:yanlış katlanmış veya hasarlı proteinlerin kalite kontrolü ve önemli hücresel proteinlerin seviyelerinin kontrolü. Hücredeki proteozom veya yıkımın özgüllüğü çeşitli mekanizmalarla düzenlenir. Ökaryotik hücrelerde bulunan ve E3 ligazları adı verilen bir protein sınıfı, ubikuitin ligazının ana katalitik birimidir.Bu özgün E3 moleküllerinin her biri, aktivasyon üzerine yalnızca belirli bir hedef proteini ubikuinleyebilir. Her bir E3 protein ligazı ayrıca;fosfatlama gibi spesifik bir sinyal, ligand bağlanması kaynaklı allosterik geçiş veya protein alt birim ilavesi yoluyla aktive edilebilir. Bu, hedef proteinin ubikuitinasyonunu düzenleyerek proteazom tarafından parçalanmasına yol açar.Örneğin, anafaz başlatıcı kompleks önemli hücre döngüsü düzenleyicilerinin yıkımından sorumlu, çok alt birimli bir E3 ligazıdır. Bununla birlikte, hücre döngüsü sırasında yalnızca belirli zaman noktalarında, koaktivatör alt birimlerinin eklenmesiyle etkinleştirilir. Bu alt birimler, APC’nin hedef proteinlerine seçici bağlanmasında önemli bir rol oynar.Alternatif olarak, belirli bir bölgenin fosfatlanmasıyla veya bir protein alt biriminin ayrılmasıyla veya bir peptit bağının kopmasıyla hedef proteinin kendisinde gerçekleşen konformasyonel bir değişiklik, normalde gizli olan bir yıkım sinyalini açığa çıkarabilir. Bu sinyal daha sonra bir ubikuitin ligaz tarafından tanınarak proteinin ubikitinasyonuna neden olur. Örneğin, siklin proteinleri sadece APC tarafından tanınabilen bir dahili yıkım sinyali içerir.Bununla birlikte, bu sinyal yalnızca bir siklin kinaz, siklin proteininde belirli bir bölgeyi fosfatladığında açığa çıkar. Bu, proteinde, yıkım sinyalini ortaya çıkaran ve proteazomda poliubikitinasyon ve parçalanmasına yol açan konformasyonsal bir değişikliğe neden olur.

10.10:

Regulated Protein Degradation

Hücre içindeki enzimatik ve enzimatik olmayan proteinlerin aktivitesini düzenlemek hayati önem taşır. Bu, sentez ve degradasyon hızları arasında bir denge oluşturarak veya proteinin içsel aktivitesini düzenleyerek elde edilebilir. Her iki düzenleme mekanizması da hücrelerin normal işleyişinde önemli bir rol oynar.

Protein yıkımı hücrelerde iki önemli rol oynar. Hastalıklı bir duruma yol açmadan önce hücreleri yanlış katlanmış veya hasar görmüş proteinlerden korumaya yardımcı olur. Ayrıca, belirli koşullar altında hücre içinde yalnızca kısa ömürlü bir işleve sahip olan, normalde sağlıklı olan proteinlerin seviyelerinin kontrol edilmesine de yardımcı olur.

Ökaryotik hücrelerde aktif olan başlıca protein degradasyon yollarından biri, ubikitin-proteazom yoludur. Bununla birlikte, bu yol bile, yalnızca belirli koşullar altında belirli hedef proteinlerin degradasyonuna izin verecek şekilde sıkı bir şekilde düzenlenir. En yaygın düzenleyici mekanizmalardan ikisi, E3 ubikuitin ligaz aktivitesinin sıkı kontrolü ve hedef proteinlerde ortaya çıkan degradasyon sinyallerinin maskesini düşürmesidir.

İnsanlar tahminen 600 veya daha fazla E3 ubikuitin ligaz genine sahiptir ve bunların her biri kendi hedef proteinlerinin aynı anda bulunmasına aracılık edebilir. Bununla birlikte, E3 ligaz aktivitesi, fosforilasyon veya ligand bağlanması gibi farklı etki mekanizmaları yoluyla düzenlenir. Benzer şekilde, hücre içi proteinlerdeki degradasyon sinyallerinin maskesinin kaldırılması, fosforilasyon, peptit bağı bölünmesi veya protein alt birim ayrılması gibi birkaç farklı mekanizma tarafından kontrol edilir. Yalnızca E3 ligazları bu normalde gizli degradasyon sinyallerini tanıdığında, hedef protein ubikitine edilebilir ve proteazom tarafından parçalanabilir.

Suggested Reading

  1. Regulated Protein Degradation. Trends in Biochemical Sciences. Vol 30, Issue 6, 283-286, 2005.
  2. Protein Degradation and the Pathologic Basis of Disease. The American Journal of Pathology. Vol 189, Issue 1, 2019, 94-103