Het zenuwstelsel is de verzameling gespecialiseerde cellen die verantwoordelijk zijn voor het in stand houden van de interne omgeving van een organisme en het coördineren van de interactie van een organisme met de buitenwereld – van het controleren van essentiële functies zoals hartslag en ademhaling tot de beweging die nodig is om aan gevaar te ontsnappen.
Het zenuwstelsel van gewervelde dieren is verdeeld in twee grote delen: het centrale zenuwstelsel (CZS) en het perifere zenuwstelsel (PZS). Het CZS omvat de hersenen, het ruggenmerg en het netvlies – het sensorische weefsel van het visuele systeem. Het PZS bevat de sensorische receptorcellen voor alle andere sensorische systemen – zoals de aanraakreceptoren in de huid – en de zenuwen die informatie vervoeren tussen het CZS en de rest van het lichaam. Bovendien draagt een deel van zowel het CZS als het PZS bij aan het autonome zenuwstelsel (ook bekend als het viscerale motorsysteem). Het autonome zenuwstelsel reguleert de gladde spieren, hartspieren en klieren die onvrijwillige acties regelen, zoals de spijsvertering.
De hersenen van gewervelde dieren zijn voornamelijk verdeeld in het cerebrum, het cerebellum en de hersenstam. Het cerebrum is het grootste en voorste deel van de hersenen dat is verdeeld in een linker- en rechterhersenhelft. Elke hersenhelft is verder onderverdeeld in vier lobben: frontaal, pariëtaal, occipitaal en temporaal. De buitenste laag van het cerebrum wordt de cortex genoemd, die betrokken is bij het verwerken van complexe sensorische informatie en de meeste cognitieve functies. Dieper in de hersenen liggen andere cruciale componenten, waaronder de hippocampus, hypothalamus, thalamus en basale ganglia. Het cerebellum (het "kleine brein") bevindt zich in het achterste gedeelte van de hersenen en onder het cerebrum. Het is met name verantwoordelijk voor de coördinatie van spierbewegingen. De hersenstam verbindt de hersenen met het ruggenmerg en heeft gebieden die belangrijk zijn voor vitale functies zoals ademen en slikken.
Het ruggenmerg ligt onder de brain en is het verlengde van de hersenstam. Het bevat neuronale cellichamen en axonenbundels die de hersenen met verschillende delen van het lichaam verbinden. Behalve dat het een kritieke informatiekanaal is, kan het ruggenmerg ook sommige functies uitvoeren zonder de input van de hersenen, zoals het aansturen van voortbeweging en andere reflexen. De zenuwen van de PZS sturen motorische commando's van het CZS naar de spieren en sensorische informatie van receptorcellen naar het CZS voor interpretatie. Naast de beweging van skeletspieren, reguleren zenuwen ook de activiteit van inwendige organen zoals de longen en darmen via de sympathische en parasympathische delen van het autonome zenuwstelsel.
Er zijn twee belangrijke celtypen die het zenuwstelsel vormen: neuronen en gliacellen. Neuronen zijn de “zwaargewichten” in het CZS – ze communiceren met elkaar en brengen informatie over van het zenuwstelsel naar de rest van het lichaam. Er wordt geschat dat het menselijk brein ongeveer 100 miljard neuronen bevat en dat er maar liefst 100 biljoen verbindingen tussen neuronen bestaan. Neuronen hebben veel verschillende morfologieën en vervullen een breed scala aan functies. Neuronen gebruiken een reeks chemische verbindingen en ionen om te communiceren op knooppunten die synapsen worden genoemd.
Het andere celtype van het zenuwstelsel behoort tot een groep die gliacellen wordt genoemd. Ze omvatten een diverse groep cellen die bijdragen aan de functie van neuronen en komen in vergelijkbare aantallen voor als de neuronen in de hersenen. De belangrijkste typen gliacellen zijn astrocyten, microglia, oligodendrocyten en ependymale cellen in het CZS; Schwann-cellen en satellietcellen zijn te vinden in de PNS.
Het zenuwstelsel regelt vrijwel elke ervaring die we hebben, en de verstoring ervan als gevolg van trauma, ziekte, genetica of blootstelling aan schadelijke chemicaliën kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en de kwaliteit van leven. De psychische aandoeningen die het gevolg zijn van dergelijke effecten zijn veelvoorkomend over de hele wereld. Door ons begrip van neurologische en neurologische ontwikkelingsstoornissen te vergroten, kunnen we potentiële behandelingen en therapieën bieden aan de vele mensen die lijden aan psychische aandoeningen. De Wereldgezondheidsorganisatie en de National Institutes of Mental Health (NIMH) in de VS bieden onder andere waardevolle bronnen om deze aandoeningen te bestuderen en hun impact op de samenleving te volgen.
