Yaşlılarda Ayak Çekirdek Sisteminin İşlevinin Değerlendirilmesi

İnsan ayağı, ayağa bağlanan kemikler, kaslar ve tendonlardan oluşan oldukça karmaşık bir yapıdır. Alt ekstremitenin bir segmenti olarak, ayak sürekli olarak destek yüzeyi ile doğrudan kaynak teması sağlar ve bu nedenle ağırlık taşıma görevlerine^{katkıda bulunur 1}. Kaslar ve pasif yapılar arasındaki karmaşık biyomekanik etkileşime dayanan ayak, şok emilimine katkıda bulunur, düzensiz yüzeylere uyum sağlar ve momentum üretir. Kanıtlar, ayağın postüral stabiliteye, yürümeye ve koşmaya anlamlı bir şekilde katkıda bulunduğunu göstermektedir ^2,3,4.

McKeon⁵ tarafından 2015 yılında önerilen yeni bir paradigmaya göre, ayak çekirdeği, ayak hareketini ve stabilitesini kontrol eden ayak çekirdeği sisteminde birleşen pasif, aktif ve nöral alt sistemlerin işlevsel karşılıklı bağımlılığına dayanmaktadır. Bu paradigmada, ayak kemiği anatomisi, uzunlamasına kemerleri ve enine metatarsal kemerleri içeren ve yük değişikliklerine esnek bir şekilde uyum sağlayan fonksiyonel yarım kubbeyi oluşturur⁶. Bu yarım kubbe ve bağlar ve eklem kapsülleri dahil olmak üzere pasif yapılar pasif alt sistemi oluşturur. Ek olarak, aktif alt sistem ayak iç kasları, dış kaslar ve tendonlardan oluşur. İçsel kaslar, ayak kemerlerini, yük bağımlılığını ve modülasyonu ^7,8 desteklemekten sorumlu lokal stabilizatörler olarak işlev görürken, dışsal kaslar küresel hareket ettiriciler olarak ayak hareketi üretir. Nöral alt sistem için, plantar fasya, bağlar, eklem kapsülleri, kaslar ve tendonlardaki çeşitli duyusal reseptörler (örneğin, kapsüloligamanöz ve kutanöz reseptörler) ayak kubbesi deformasyonuna, yürüyüşüne ve dengesine katkıda bulunur ^9,10.

Birkaç araştırmacı, ayağın günlük aktivitelere iki ana şekilde katkıda bulunduğunu öne sürmüştür. Bunlardan biri, fonksiyonel ark yoluyla mekanik destek ve alt ekstremite kasları arasındaki modülasyondur. Diğeri,¹¹ pozisyonu hakkında plantar duyusal bilgilerin girişidir. Ayak çekirdek sistemine bağlı olarak, ayak duruşu, içsel ve dışsal ayak kaslarının gücü ve duyu duyarlılığı dahil olmak üzere bu sistemdeki eksiklikler, hareketlilik ve denge zayıflığına yatkınlık yaratabilir 9,11,12,13.

Bununla birlikte, ilerleyen yaşla birlikte, ayak veya ayak parmağı deformiteleri, ayak veya ayak parmağı kuvvetinin zayıflığı, plantar basınç dağılımı ve azalmış plantar dokunsal hassasiyet dahil olmak üzere ayağın yönünde, biyomekaniğinde, yapısında ve işlevinde değişiklikler yaygın olarak meydana gelir 14,15,16,17. Ayak parmağı deformitesinin varlığı ve halluks valgusun şiddeti yaşlılarda mobilite ve düşme riski ile ilişkilidir^11,18. Ayrıca, eskiden göz ardı edilen ayak fleksör kaslarının gücü, yaşlılarda dengeye katkıda bulunur¹⁹. Bu arada, yaşlılar ayrıca diyabet, periferik arter hastalığı, nöropati ve osteoartrit gibi patolojilerle ilişkili ayak rahatsızlıklarına sahip olma riski daha yüksektir^20,21.

Özellikle yaşlılarda ayağın değerlendirilmesi, muayenesi ve sağlık bakımı giderek daha fazla dikkat çekmektedir^14,21. Bununla birlikte, ayak çekirdek sisteminin işlevinin kapsamlı değerlendirmesini araştırmak için sınırlı bir çalışma vardır. Yaşlılarda ağrı ve tırnak, cilt, kemik/eklem ve nörovasküler bozukluklar gibi ayak patolojik problemlerini araştırmayı amaçlayan çok sayıda çalışma 21,22,23. Ayağın günlük aktiviteler sırasında mekanik destek ve duyusal girdide ve fonksiyonel bir çekirdek sistem olarak rolünün tanınması ve değerlendirilmesi gerekir, bu da önceki çalışmalarda göz ardı edilmiştir. Özellikle, intrensek ve dışsal kaslar da dahil olmak üzere ayak aktif bileşenleri, lokal stabilizatörler ve küresel hareket ettiriciler olarak çalışır ve statik duruş ve dinamik harekette ayak stabilitesine ve davranışına katkıda bulunur⁵.

Ayak parmağı fleksiyon kuvvetinin tek başına ayak kas gücünü temsil ettiği bildirilir ve ayrıca ayak fonksiyonu ile denge ve hareketlilik gibi diğer sağlık durumları arasındaki ilişkiyi araştırmak için kullanılır 24,25,26. Doğal olarak, ayak kas kuvveti, içsel ve dışsal kasların hareketini ayırt etmekle sınırlıdır. Ayrıca, kağıt kavrama testi ve içsel pozitif test de dahil olmak üzere çeşitli testler, güvenilirliği ve geçerliliği zayıf olan nicel olmayan testler olarak eleştirilmiştir ^7,27. Son zamanlarda, içsel ayak kas kuvvetini ölçmek için ayak kubbe kuvvetinin yeni bir değerlendirmesi bildirilmiş ve iyi bir geçerliliğe sahip olduğu gösterilmiştir²⁸. Kubbe (kısa ayak hareketi) gücünü ölçerek, içsel kasın işlevinin doğrudan ölçülmesine katkıda bulunur.

Bu nedenle, burada ayak çekirdek sistemine, özellikle aktif alt sistemin işlevine dayalı olarak yaşlılarda ayağın özelliklerini keşfetmeyi amaçlayan bir protokol önerilmiştir. Bu protokol, yaşlılarda pasif, aktif ve nöral alt sistem dahil olmak üzere ayak çekirdeği stabilitesini araştırmak için kapsamlı bir değerlendirme sağlar. Ayrıca, plantar fasiit, düz tabanlık ve diyabet gibi çeşitli sağlık durumlarında ayak çekirdek fonksiyonunda değişiklikler bildirilmiştir 24,29,30. Gelecekteki çalışmalarda, farklı popülasyonlar arasında ayak fonksiyonunun çok boyutlu bir ölçümde değerlendirilmesine yardımcı olabilir.