De celcyclus verwijst naar de opeenvolging van gebeurtenissen tijdens het leven van een typische cel. In eukaryotische cellen kent de somatische celcyclus twee fasen: interfase en de mitotische fase. Tijdens de interfase groeit de cel, voert het zijn basale metabolische functies uit, kopieert zijn DNA en bereidt het zich voor op mitotische celdeling. Tijdens mitose en cytokinese, verdeelt de cel respectievelijk zijn nucleaire en cytoplasmatische materialen. Dit genereert twee dochtercellen die identiek zijn aan de oorspronkelijke moedercel. De celcyclus is essentieel voor de groei van het organisme, het vervangen van beschadigde cellen en de regeneratie van verouderde cellen. Kanker is het resultaat van een ongecontroleerde celdeling die wordt aangewakkerd door een genmutatie.
Er zijn drie belangrijke controlepunten in de eukaryotische celcyclus. Bij elk controlepunt kan de voortgang naar de volgende fase van de celcyclus worden stopgezet totdat de omstandigheden gunstiger zijn. Het G 1- controlepunt is het eerste. Bij dit controlepunt worden de celgrootte, energie, voedingsstoffen, DNA-kwaliteit en andere externe factoren geëvalueerd. Als de omstandigheden inadequaat zijn, dan gaat de cel niet verder naar de S-fase van interfase. Het G 2 controlepunt is het tweede ijkpunt. Bij dit controlepunt zorgt de cel ervoor dat al het DNA gerepliceerd en niet beschadigd is, voordat het de mitose binnengaat. Als er DNA-schade wordt gedetecteerd die niet kan worden gerepareerd, kan de cel apoptose of geprogrammeerde celdood ondergaan. Het M- of spoelcontrolepunt zorgt ervoor dat alle zusterchromatiden correct zijn bevestigd aan de microtubuli van het spoellichaampje op de metafaseplaat voordat de cel de anafase binnengaat.
Celcycluscheckpoints zorgen ervoor dat gezonde cellen op een gereguleerde manier door de celcyclus bewegen. Kankercellen omzeilen deze controlepunten echter vaak. Elke opeenvolgende ronde van ongecontroleerde celdeling produceert meer beschadigde dochtercellen. Bovendien kunnen kankercellen in het menselijk lichaam zich veel vaker delen dan normale cellen, die slechts ongeveer 40-60 delingsronden kunnen ondergaan. Kankercellen brengen telomerase tot expressie, een enzym dat de slijtage aan de uiteinden van chromosomen herstelt die meestal wordt veroorzaakt door celdeling.
